KARA SIVA UYGULAMASI
Kaba sıva; bina yapım esnasında, duvarlar yapıldıktan sonra duvarların dış etkilerden, (yağmur, don, güneş gibi) korunması, binanın ömrünü uzatması gibi unsurların yanında sıva ile düzgün ve pürüzsüz bir yüzeyin elde edilmesi için gerekli olan bir uygulamadır. Kaba sıva harçları istenilen amaca göre farklı malzemelerle yapılabilir.
Bunlar;
– Kireçli kaba sıva harcı
– Takviyeli kaba sıva harcı
– Çimentolu kaba sıva harcı
– Perlitli kaba sıva harcı
– Perlitli sıva kaba sıva harcı
Yapıda sıva yapılacak yüzeyler çok çeşitlidir. Teknolojik gelişmelere paralel olarak yapı malzemeleri hızla gelişmekte ve çoğalmaktadır. Doğal olarak sıva yapılacak yüzeyler de çeşitlenmektedir. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz. Betonarme yapı elemanları yüzeyleri, kerpiç,ahşap, kamış hasır, taş, tuğla, briket, gaz beton, özel üretilmiş bloklar, vb. malzeme ile yapılan duvar yüzeyleri,yalıtım malzemesi ile kaplanmış yüzeylerdir.
Sıva Yapılacak Yüzeyi Hazırlama Kuralları
Sıvanacak imalatın tümüyle kurumuş olması şarttır. Sıvaya başlanmadan önce, sıva alt hizaları saptanıp işaretlenir, yüzeydeki çıkıntı ve bulaşıklar kazınıp temizlenir, duvar dipleri betonsa süpürülür, topraksa kalas dizilir ve duvar yüzeyi iyice ıslatılır. (Bir zorunluluk yoksa, kirlenmemeleri için camlar sıvadan önce takılmamalıdır). Sıvanacak beton yüzeyler yeterince pürüzlü değilse, taşçı tarağı ile dişlenir; Yoğun beton, yoğun tuğla vb. pürüzsüz ve su çekmez yüzeylere – aderans sağlamak için- önce sika latex, ecosal vb. katılmış çimento şerbeti ya da yüksek dozlu çimento harcı serpme vurulur. (Serpme, su kaybından ufalanmaması- ölmemesi- için sertleşinceye kadar ıslak tutulmalıdır).
Mastarlık (Ano)
Düzgün bir mastarlama yüzeyinin oluşması için mastarlıkların yapımında 10-15 cm uzunluğunda ano çıtası kullanılmalıdır. Anolar mastar boyunu geçmeyecek şekilde 2-2,5 m arayla atılırsa daha iyi olur. Mastarlık yapımını kısaca özetleyecek olursak Sıvanacak duvarların üst köşelerine mastarlık çıtaları harç ile yerleştirilir. Duvarın alt köşesine, üstteki çıtaların şakülünde iki çıta daha yerleştirilir.Duvarlarda dik, tavanlarda herhangi bir doğrultudaki mastarlık çıtalar arasına, çıta uzunluğu kadar genişlikte kaba sıva harcı vurularak çıta üst seviyesine kadar doldurulur.Çıtalar arasına mastar çekilir. Boşluklar tekrar harçla doldurularak düzeltilir. Mastarlıklar kurulduktan sonra aralarına plastik kıvamda kaba sıva harcı, duvarlarda aşağıdan başlanarak yukarı doğru, tavanlarda ise herhangi bir doğrultudan başlanır.
El ile Kaba Sıva Yapma
Binaları meydana getiren taşıyıcı sistem elemanlarının iç ve dış yüzeylerinin kaplanmasında en çok kullanılan yöntemlerden biridir. Sıva makineleri yeteri kadar bulunmadığı için el ile sıva yapımı halen önemini korumaktadır. Ama işler makine ile sıva yapımında olduğu kadar hızlı yürümemektedir.
Kaba Sıva: Sıvalar kullanıldığı yer ve harca konulan birleştirici çeşidine göre isim almaktadır.Kaba sıva harcı yapımında 5 veya 7 mm’lik elekte elenmiş dişli kum kullanılır. Kaba sıvalar bina içinde normal 20 mm ve dışında 25 mm kalınlığında yapılır.
Tanım: Düz sıvanın birinci tabakasını oluşturmak, ince sıvaya zemin hazırlamak,duvardaki hataları örtmek, yapı elemanlarını dış etkilere karşı korumak, duvarın dayanımını artırmak, su ya da rutubet geçişine engel olmak ve düzgün yüzey elde etmek için, duvarın kâgir malzeme ile kaplanmasına kaba sıva denir.
Amacı
● Sıva yapılacak yüzeyin hatalarını gidererek, düzgün yüzey oluşturmak.
● Ortak zemin oluşturarak, farklılıkları ortadan kaldırmak.
● Sıva yapılacak yüzeyin mukavemetini artırmak.
● Su ya da rutubet geçişine engel olmak.
● İnce sıva yapmaya zemin oluşturmak.
El İle Kaba Sıva Yapma Kuralları
● Kaba sıva harcının yapımında kullanılacak, kaba kum veya kırma taş, temiz olmalı ve elenmelidir.
● Kaba sıva yapımında kullanılacak kum, 5 veya 7 mm çaplı yuvarlak delikli elekte elenmiş dişli kum olmalıdır.
● Bağlayıcılardan biri olan kireç, söndürülmemiş taş halinde ise kireç kuyusunda söndürülmeli ve orada en az üç hafta bekletilmelidir.
● Bağlayıcılardan; çimento, alçı veya torba kireç; rutubetten korunmuş, zaman aşımı ve depolama hatasından dolayı birleştirme özelliğini kaybetmemiş olmalıdır.
● Sıva harcı yapımında kullanılan malzemelerin(gereçler) oranları, sıvanın cinsine ve yapılacağı yere göre değişir. Bir binada yapılacak aynı cins sıva için bu oran sabit olmalıdır.
● Sıvanacak yüzeylere çalışanların boyu yetişmeyecek ise iskele kurulmalıdır. İskele, üzerinde kolaylıkla ve güvenle çalışılabilecek şekilde ve sağlamlıkta olmalıdır.
● Sıva yapılacak yüzey temizlenmiş ve mevsimine göre ıslatılmış olmalıdır. Sıvanacak yüzeyde kalan toz ve kirler, harcın yüzeye yapışmasına engel olur ve sıva, kuruduktan sonra kavlar.
● Sıva aşağıdan yukarıya doğru vurulmalıdır.
● Sıva yapılacak yüzey sıva yapılmadan önce, mutlaka akıcı kıvamdaki harç ile sıva altı serpme yapılmalıdır.
● Sıva harcı, ince tabakalar halinde sıvanacak yüzeye vurulmalıdır. Harç, sıva kalınlığı kadar bir defada yüzeye vurulursa, düzgün yüzey elde etmek güçleşir, sıva zamanla çatlar ve kavlar.
● Çimento ve takviyeli harç ile yapılan sıvalar, sıcak havalarda prizini normal şartlarda yapabilmesi için ıslatılmalıdır. Soğuk havalarda ise sıva yapılmamalıdır. Mutlaka yapılacaksa, donmaya karşı tedbir alınmalıdır.
● Kaba sıva kalınlığı yaklaşık olarak, bina içinde 15 mm -20 mm ve dış cephede 20 mm -25 mm kalınlığında olmalıdır.
● Kaba sıva yapılmadan önce, kapı ve pencere kasaları takılmış olmalıdır.
El İle Kaba Sıva Yapmada İşlem Sırası
● İş elbiseleri giyilir ve iş gözlüğü takılır. Gerekli güvenlik önlemleri alınır.
● Sıva yapılacak yüzey hazır hale getirilir (2. Faaliyette konu anlatılmıştır).
● Mastarlıklar yapılır (3. Faaliyette konu anlatılmıştır).
● Dökülen harçların geri kullanılabilmesi için zemin temizlenir.
● Sıva yapılacak yüzey ıslatılır.
● Harç tekneye alınarak sulu kıvamda alıştırılır.
● Mastarlıklar arasına, serpme şeklinde bir tabaka sıva atılır.
● Tekneye alınan harç bu kez plastik kıvamda alıştırılır.
● Yaklaşık mastar kalınlığında ikinci tabaka sıva atılır.
● NOT: Sıvaya yaklaşık 2 cm kalınlık verilerek, yüzeyin alt kısmından başlayıp yukarıya doğru, düzenli şekilde atmaya dikkat edilmelidir.
● Mastarı, mastarlıklar yüzeyinde yatay olarak iki tarafa hareket ettirilmek suretiyle, fazla harç sıyrılarak alınır.
● Tekneye alınan harç bu kez sulu kıvamda alıştırılır.
● Serpme şeklinde üçüncü tabaka sıva atılır.
● Üçüncü tabakanın fazlalıkları mastarla alınır.
● Mastara göre çukurda kalan yerler doldurulur.
● Tekrar mastar çekilerek fazlalıklar sıyrılır.
● Çıtalar sökülür, yerleri harçla doldurulup düzeltilir.
● Sıva yüzeyi takriben 45 derece eğimle, iki yönlü uygun aralıklarla, mala ile çizilir.
● Yapılan işin düzgünlüğü ve kurallara uygunluğu kontrol edilir.
Makine İle Kaba Sıva
Sıva makineleri piyasada farklı özelliklerde bulunmaktadır. Sıva makineleri arasında ki bu farklılıklar, motor ve devir gücü, harç basma debisi, kompresör performansı, toplam ağırlığı yönünden farklılıklar içermektedir. Bir kısım sıva makineleri 30m yüksekliğe ve 50m mesafeye harç pompalarken bazıları 15m yükseklik 40m mesafeye harç pompalamaktadır. Pompa tipine göre saatte 1 m³ – 2,5 m³ sıva uygulayabilen makineler vardır. Aşağıda görülen makine 700 kg ağırlığında (200kg ağırlığında makinelerde vardır) olup saatte 2,5 m³ sıva pompalayabilmektedir.
Sıva için gerekli kuru malzemeleri (çimento, kireç, kum, su) hazneye koyduktan sonra kullanacağı sıva harcını kullanıma hazırlayan ve hazırladığı harcı sıvanacak yüzeye kompresör yardımıyla püskürtmek suretiyle sıva yapan makinelerdir.
Su oranı ayarlandığında homojen bir karışım elde eder. Haznesindeki harca su verir, harcı karıştırır, kompresör ile gerekli basıncı oluşturarak çalışır. Basınç ile harcı homojen olarak pompalar. Hortum ucundaki oynar baş ile uygulama yerinde kullanılır.
Amacı
● Daha homojen bir sıva harcı elde etmek.
● Püskürterek yapıştırma yaptığından daha iyi yapışma elde etmek.
● İşçilikten en az % 50 tasarruf sağlamak.
● İnşaat alanında karıştırma ve taşıma gibi işlemleri ortadan kaldırma.
● Kullanılan malzemelerde fireyi ortadan kaldırmak.
● Çalışma alanı ve çevresini kirletmemek.
● Harca ilave yapılacak katkı maddelerinin daha homojen karıştırılmasını sağlamak.
● Sıva yüzeyini bir bütün olarak bitirerek yüzey farklılıklarını ortadan kaldırma.
● Sağlam, ekonomik ve daha güzel bir sıva elde etmek.
Makine İle Kaba Sıva Yapma Kuralları
Makine ile sıva yaparken aşağıdaki kurallara dikkat edilmelidir.
● Makine sağlam bir zeminde olmalıdır.
● Makinenin harç ile temas eden hortum içi, hazne ve diğer birimler su ile çok iyi yıkanmalıdır.
● Makinenin çalışması için ortamda 400 Volt gerilim olmalıdır.
● Kullanıcı harç haznesini söküp takabilmelidir. Aynı şekilde kompresörü, mikseri, pompayı ve kumanda panelli kasayı iyi bilmelidir.
● Makinenin elektrik, su ve hortum bağlantılarını yapabilmelidir.
● İş aralarında ya da temizleme gerektirdiği durumlarda makinenin nasıl temizleneceğini kullanıcı iyi bilmelidir.
● Makineyi sıva yapan, makine başında duran ve ara yardımcı olmak üzere
● (hortumu taşıyan) en az 3 kişi kullanır.
● Makine hortum ucundaki kişinin bu modüle kadar her türlü sıva işlemlerini iyi bilmesi gerekir.
● Makinenin basınç durumlarına göre sıva püskürten kafanın ne kadar uzaktan tutulacağını bilmesi gerekir.
● Sıva yapan kişi püskürtmeyi yapandır. Sıva kalınlığı ve sıva kalınlığını
● mastarlama, düzeltme, perdah çekme ve sünger çekme işlerini işlemini bu kişinin bilmesi gerekir.
Makine İle Kaba Sıva Yapmada İşlem Sırası
Makine ile sıva yaparken aşağıdaki işlem sırasına dikkat edilmelidir:
● Makine kullanılacak yere taşınır.
● Harç haznesi, mikser ve kompresör bağlantıları yapılır.
● Harç ve su hortumu bağlanır.
● Elektrik bağlantısı yapılır.
● Sıva yüzeyi hazırlanır.
● Yüzey toz, kir ve yağdan arındırılır.
● Yüzeyde çukur yada kırılmış tuğlalar varsa tamir edilir.
● Mastar uzunluğunu geçmeyen aralıklarla anolar yerleştirilir.
● Hazır sıva malzemesi hazneye dökülür.
● Su oranı ayarlanır makinenin bu orana göre harcı hazırlaması sağlanır.
● Mikser çalışırken kompresörde çalışır olmalıdır.
● Kompresör basıncı çalışma yüksekliğine uygun ayarlanır.
● Vana açılır ve homojen harç 35 mm çapındaki hortumdan hava basıncı ile harekete geçer.
● Sıva harcı anolar arasında 1-1,5 cm kalınlığında püskürtmek suretiyle yüzeye uygulanır.
● Aşağıdan yukarı her ano arası dolduğunda mastar çekilir.
● Fazlalıklar mastar ile alınır, çukurlar mala kullanarak harç ile doldurulur.
● İşlerin kesintisiz ilerlemesi için önden bir kişi sürekli ano hazırlar. Bir kişi sürekli harcı püskürtür. Arkadan bir kiri sürekli mastar çekerek düzgün bir yüzey bırakır. Diğer bir kişi anoları yerinden çıkartır ve yerlerini doldurur.